Jan XVII in Castricum is naast een verblijfsaccommodatie een ‘kloosterlaboratorium’ en zoekt naar nieuwe woorden en wegen voor de contemplatieve monastieke traditie. Inhoudelijk leidend in deze zoektocht is de ontwikkelde 'Liber-methodiek'. Op dit moment is Jan XVII op zoek naar één of meerdere dienend kluizenaars, naast de reeds aanwezige kluizenaar Thomas van Kleef. Op deze vacature kunnen belangstellenden nog tot en met 15 november a.s. reageren. Een gesprek met Thomas van Kleef over deze bijzondere vacature.
Door: Greco Idema
Eerst maar eens deze vraag: in de vacaturetekst las ik over transitium ZeeVELD, Jan XVII, een kloosterlaboratorium en ‘de kluizen’. Kun je kort aangeven wat met deze namen en woorden bedoeld wordt?
"Transitium ZeeVELD is de naam van de gebouwen. Het is de buitenkant. Jan XVII, dat verwijst naar Johannes XVII vers 17-21, is de naam van de stichting die gaat over de binnenkant. En die proefondervindelijk nieuwe woorden en wegen voor de contemplatieve monastieke traditie hoopt te ontdekken. Vandaar ‘kloosterlaboratorium’. En de ‘kluizen’: dat zijn de woonplekken in ZeeVELD voor de dienend kluizenaars die het werk van Jan XVII in de praktijk brengen."
Wat is Liber? Is dit een ‘unieke’ methode?
"Liber is een oefenmethodiek die je losweekt van je eigen wil en zo ruimte schept voor de werkzaamheid van Gods wil in je. Het is in die zin een unieke methode doordat hij wat we denken en voelen, even serieus neemt als ons vermogen om leeg te zijn, stil. Maar in plaats van ervoor te kiezen óf te spreken óf te zwijgen, leren Liber-beoefenaars zwijgend aanwezig te worden voor wat er in hen aan het woord is; en wel door zich dat eerst heel expliciet te laten uiten en om dat vervolgens zonder enige weerstand of commentaar door zich heen te laten trekken. Eigenlijk leert Liber je om als 'dood' te zijn voor wat er in je leeft. Maar dan niet door het weg te drukken, ermee in gevecht te gaan, maar juist door er geen strobreed aan in de weeg te leggen. Denk aan een gesprek waarin maar één partij aan het woord is en de andere een en al oor. Met als wonderbaarlijk gevolg dat wat we vinden en voelen een reset ondergaat. Het eigen rumoer volkomen ontvankelijk te leren verwelkomen, blijkt een mens bij zinnen te brengen."
Jan XVII is dus op zoek naar een of meerdere dienend kluizenaars. Wat wordt nou precies bedoeld met een ‘dienend kluizenaar’?
"Iemand die alleen woont, in afzondering, en permanent in ‘stil gesprek’ is met de Heer. En dat handen en voeten geeft door haar of zijn onvoorwaardelijke dienstbaarheid aan de praktische vragen van de directe omgeving, in ons geval die van de exploitatie en het beheer van ZeeVELD. Een beetje zoals de begijnen van weleer."
Critici zullen zeggen: Jan XVII is op zoek naar spiritueel ingestelde mensen die de verblijfsaccommodatie voor weinig geld draaiende willen houden...
"Tja, wat moet ik hier nu op zeggen. Hoogstens dat het me een hel lijkt om zo achterdochtig in het leven te staan."
Moet je niet een beetje ‘gek’ zijn om dienend kluizenaar te willen worden voor Jan XVII?
"Wat is dan je definitie van een normaal beroep? Een beroep dat herkenbaar is? Waar anderen zich in kunnen verplaatsen? Het leven van iedereen die het leven werkelijk leeft, heeft per definitie trekken van gekte, in die zin dat het ‘anders’ is doordat het een eigen, levend vervolg biedt op wat je voorgangers op hun beurt tot leven wekten. Omdat je anders het leven niet leeft, maar gevangen zit in een herhaling van zetten. Hoe gek zullen zijn tijdgenoten Jezus niet hebben gevonden?"
Alleen kandidaten die geen spoor van twijfel in zichzelf bespeuren, gaan het hier als dienend kluizenaar redden.
Je bent sinds 2005 woonachtig in en werkzaam voor Jan XVII. Wat hebben jou al die jaren gebracht? Heb je weleens getwijfeld over wat je aan het doen was?
"Een nieuw hart. Waaruit vierentwintig uur per dag, bij voorspoed en tegenslag, een meerstemmig Magnificat opklinkt. Wat weinig ruimte overlaat voor gemoedstoestanden als ‘mijn’ twijfel. Hoogstens is er ‘mijn’ zekerheid dat ik de aanwijzingen van de wijngaardenier vast niet goed genoeg doorgrond."
In hoeverre is er ruimte voor de nieuwe ‘dienend kluizenaars’ om Jan XVII te veranderen de komende jaren?
"Alles op z’n tijd. Eerst hopen we de dienend kluizenaar op het spoor te komen. Die wat jaren nodig zal hebben om zich de Liber-methodiek eigen te maken en zo zelf een ander en nieuw mens te worden. Om, zoals de traditie dat noemt, te groeien in ‘onderscheidend vermogen’. En natuurlijk zal zij of hij dan dingen veranderen, ik zou hopen van wel."
Wat zou je willen zeggen tegen mensen die twijfelen over reageren op de vacature?
"Ooit kwam iemand voorzingen bij Elly Ameling. En vroeg: ‘Wat denkt u, mevrouw Ameling, zal ik zangeres worden?’ Haar antwoord: ‘Als je me dat nog moet vragen, is het al te laat om er nog aan te beginnen’. Benedictus waarschuwt om het nieuwelingen, die zich voor het monniksleven komen aanmelden, de intrede niet gemakkelijk te maken. Om ze letterlijk ‘onvriendelijk’ te behandelen. Niet wat je noemt een manier van doen waaruit twijfelaars veel hoop kunnen putten he? Je wilt niet weten hoe ik in mijn eerste jaren bij Jan XVII ben weggekeken, tegengewerkt. Het bestuur had me dan wel aangenomen, de werkvloer lustte me niet. Alleen kandidaten die geen spoor van twijfel in zichzelf bespeuren, gaan het hier als dienend kluizenaar redden. En dat moet je niet lezen als ‘hoogmoed’, zo van: ‘ik weet alles zeker’, maar als de overtuiging reddeloos verloren te zijn tenzij ze als ‘met onze lieve Heer getrouwd’ door het leven kunnen gaan."
Klik hier voor de vacaturetekst.
Greco Idema is hoofdredacteur van Reliwerk
